Unilog

7/25/2025

Bản chất của thời gian và giới hạn trong khả năng nhận thức của con người

Tính đơn hướng và bất biến của thời gian: Một giới hạn của nhận thức?

Đúng vậy, việc chúng ta cảm nhận thời gian là đơn hướng (luôn trôi về phía trước, từ quá khứ đến tương lai) và bất biến (không thể đứng yên hay quay ngược lại) có thể thực sự là một đặc điểm của cách não bộ và ý thức con người xử lý thông tin.

Dưới đây là một số lý lẽ ủng hộ quan điểm này:

* Tính nhiệt động lực học và Entropy: Trong vật lý, mũi tên thời gian thường được liên kết với định luật hai nhiệt động lực học, nói rằng entropy (độ hỗn loạn) của một hệ kín luôn tăng theo thời gian. Sự tăng entropy này tạo ra một "mũi tên" chỉ hướng của thời gian. Tuy nhiên, đây là một đặc tính thống kê ở cấp độ vĩ mô. Ở cấp độ vi mô của các hạt, các quy luật vật lý cơ bản (như định luật Newton hay phương trình Schrödinger) thường đối xứng với thời gian, nghĩa là chúng hoạt động tương tự dù thời gian chạy tiến hay lùi. Điều này đặt ra câu hỏi: tại sao chúng ta chỉ thấy thời gian trôi theo một hướng? Có phải do cách chúng ta tương tác và quan sát thế giới ở cấp độ vĩ mô?

Phòng chống tham nhũng: những khác biệt ở Trung Quốc và Việt Nam

Dù có cùng một chế độ chính trị và chia sẻ rất nhiều những đặc điểm chung trong cách thức tổ chức chính quyền, tổ chức Đảng, nhưng Việt Nam và Trung Quốc có những khác biệt trong cách tiếp cận của trong việc kiểm soát quyền lực và chống tham nhũng, đặc biệt liên quan đến vai trò của các lực lượng thực thi pháp luật.

Khác biệt trong mô hình kiểm soát quyền lực và chống tham nhũng

Mặc dù cả Việt Nam và Trung Quốc đều là các quốc gia do Đảng Cộng sản lãnh đạo và đối mặt với những vấn đề tương tự về tham nhũng, suy thoái tư tưởng, nhưng cách thức triển khai và cơ cấu tổ chức để giải quyết lại có những điểm khác biệt đáng chú ý.

Việt Nam: Tăng cường quyền hạn cho lực lượng Công an (An ninh & Cảnh sát)

Việt Nam có xu hướng tăng cường vai trò và quyền hạn của lực lượng Công an (bao gồm cả An ninh và Cảnh sát) trong công tác phòng chống tham nhũng, điều tra và xử lý các vụ án.

* Điều tra, khởi tố: Lực lượng Công an (Bộ Công an) đóng vai trò nòng cốt trong việc điều tra, khởi tố các vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, kể cả những vụ án liên quan đến cán bộ cấp cao. Các cơ quan điều tra trong Bộ Công an có quyền hạn rất lớn.

Ông trời và sự phiếm thần trong tín ngưỡng giống da vàng

Tín ngưỡng "Trời" trong các nền văn hóa Mongoloid (Đông Á và Đông Nam Á)

Khái niệm "Trời" không chỉ là một hiện tượng tự nhiên mà còn mang ý nghĩa thiêng liêng, là cội nguồn của mọi thứ, người ban phát hoặc trừng phạt.

* Trong văn hóa Trung Hoa (Hán, Mông Cổ, v.v.):

* "Thiên" (天): Đây là khái niệm trung tâm trong tư tưởng triết học và tín ngưỡng Trung Quốc cổ đại, có trước cả Nho giáo, Đạo giáo. "Thiên" được coi là đấng tối cao, là ý chí của tự nhiên, là người ban "Thiên mệnh" cho các vị vua, cai quản vận mệnh con người và thế giới. Các triều đại phong kiến Trung Quốc đều xưng vua là "Thiên tử" (con của Trời).

* Biểu hiện: Các vị vua tế Trời, cầu mưa, cầu thuận lợi. Người dân khi gặp khó khăn, hoạn nạn thường than "Trời ơi!", "Ông Trời", hay "Trời đất ơi!". Nhiều tục ngữ, thành ngữ cũng gắn liền với Trời như "Trời không dung đất không tha", "Thiên thời, địa lợi, nhân hòa".

Aristotle, Giáo hội Công giáo và tên "độc tài tri thức"

Aristotle và Giáo hội Công giáo thời Trung Cổ

Giáo hội Công giáo thời Trung Cổ đóng vai trò then chốt trong việc định hình nhận thức về Aristotle, đôi khi dẫn đến việc ông bị coi là một "độc tài tri thức".

* Sự "Khám phá Lại" Aristotle: Trong thời kỳ Trung Cổ sơ khai, các tác phẩm của Aristotle (đặc biệt là về khoa học tự nhiên) phần lớn đã bị thất lạc ở Tây Âu. Chúng được bảo tồn và nghiên cứu rộng rãi hơn trong thế giới Hồi giáo. Đến thế kỷ 12-13, khi các tác phẩm của ông được dịch sang tiếng Latinh, chúng đã gây ra một cuộc cách mạng trí tuệ lớn.

* Sự Thích Nghi và Đồng Hóa:

* Các nhà tư tưởng lớn của Giáo hội, đặc biệt là Thomas Aquinas, đã nỗ lực rất lớn để hòa giải triết học Aristotle với thần học Kitô giáo. Aquinas, trong tác phẩm kinh điển "Tổng luận Thần học" (Summa Theologica), đã sử dụng logic và siêu hình học của Aristotle để xây dựng một hệ thống thần học đồ sộ và chặt chẽ.

* Việc làm của Aquinas đã giúp Aristotle trở thành triết gia chủ đạo trong các trường đại học và tu viện thời Trung Cổ. Tư tưởng của ông được coi là nền tảng cho việc hiểu thế giới tự nhiên và thậm chí cả các vấn đề thần học.